نرخ صعودی قیمت یورو در ماه های ابتدایی سال
مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا روز گذشته در ادامه اقدامات خصمانه خود علیه ایران رسما اعلام کرد قیمت یورو که دیگر معافیت‌های تحریمی مشتریان نفتی ایران را تمدید نخواهد کرد. واشنگتن با لغو این معافیت‌ها قصد دارد صادرات نفت ایران را به صفر رسانده و این کشور را از درآمد اصلی خود محروم کند. وی همچنین اعلام داشت تلاش خواهند کرد که قیمت یورو امروز در بازار فقدان نفت ایران تاثیری بر قیمت‌ها در بازار نگذارد و در این راستا عربستان و امارات تضمین داده‌اند که پس از لغو معافیت‌های تحریمی مشتریان نفتی ایران، تولید نفت خود را افزایش دهند تا اختلالی در بازار نفت ایجاد نشود
سابقه قیمت یورو در بازار
در سال گذشته قیمت یورو حدود 4100 تا 4300 تومان بود. یورو از اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری با افزایش قیمت روبه‌رو شد، به‌طوری که قیمت آن در شهریورماه تا 20 هزار تومان نیز بالا رفت.
اما با شکست حباب از افزایش قیمت یورو امروز در بازار تهران جلوگیری شد و از هفته دوم مهرماه سال جاری روند نزولی در پیش گرفت و به ثباتی نسبی رسید.
گفتنی است نرخ یورو 1398 در سال های گذشته یعنی سال 1390 حدود 1500 تومان و در سال 1385 حدود 1000 تومان بود.
پیدایش واحد پولی به نام یورو
یورو، واحد پول 19 کشور اروپایی و دومین واحد پول بزرگ جهان (1?2 تریلیون یورو در گردش) پس از دلار آمریکا است. همچنین این واحد پول، دومین پول برای تبادلات مالی بین‌المللی و ذخیره ارزی به شمار می‌رود.
یورو در سال 1995 تعریف و در ژانویه 1999 به‌طور رسمی معرفی شد. از سال 2002 استفاده از آن رواج پیدا کرد و در مارس همین سال به‌طور کامل جایگزین پول‌های قدیمی شد.
از همان ابتدا پیش‌بینی می‌شد که استفاده از یک واحد پول مشترک بین کشورهایی که تمامی شاخصه‌های اقتصادی‌شان هم‌خوانی ندارد، منجر به بروز مشکلاتی شود.
در سال 2009 عدم توانایی کشورهایی مثل یونان، پرتغال، ایرلند، اسپانیا و قبرس برای بازپرداخت بدهی‌هایشان به یک بحران در اروپا منجر شد.
قیمت یورو علیه قیمت دلار
در سال 1998 یورو تقریبا با دلار برابر (1?07 دلار) بود. در سال 2002، وقتی یورو شروع به کار کرد، قیمت هر یورو کم‌تر از 0?9 دلار بود. پیش‌بینی کارشناسان درست از آب درآمد و در دو سال، یورو 50% رشد کرد و به 1?35 دلار رسید.
رشد بعدی یورو به خاطر کاهش ارزش دلار بود. بالاخره در آوریل 2008 و هم‌زمان با بحران مالی آمریکا، نرخ یورو با 77 درصد رشد، به سقف تاریخی 1?6 دلار نزدیک شد.
تلاش کشورهای اروپایی برای کاهش یورو نتیجه داد و در سال 2015 شاخص یورو-دلار به عدد 1?07 بازگشت. نرخی که تا 2017 دوام داشت.
نقطه عطف بعدی برای یورو انتخاب شدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا بود. قیمت دلار نسبت به یورو افت کرد و همین موضوع باعث شد یورو بیش از 15% درصد رشد داشته باشد.
اروپا بار دیگر موفق به کاهش ارزش یورو شد، اما نرخ یورو هنوز در مقایسه با دلار، 8 درصد بالاتر از روزی است که ترامپ به کاخ سفید وارد شد.
قیمت یورو در ایران
از سال 2002 تا امروز در بازار ایران هم با تقریب خوبی نسبت یورو-دلار برقرار بوده است. مثلا تصور کنید دلار 5000 تومان و یورو-دلار 1?1 باشد. یورو در بازار ایران باید برابر شود با 5500=1?1×5000 تومان. تجربه نشان داده که در ایران این نسبت با تقریب خوبی برقرار است.
دلیل این ماجرا به اصول ابتدایی اقتصاد برمی‌گردد. فرض کنید در تاریخ موردبحث، یورو 5200 تومان باشد. خریدارها به یورو اقبال بیشتری نشان می‌دهند و خرید آن‌ها قیمت یورو را تا 5?5 بالا می‌کشد.
اگر یورو کم‌تر از نسبت یورو-دلار باشد، کفه فروش سنگین‌ترین می‌شود. مازاد عرضه باعث کاهش قیمت خواهد شد.
شاید به نظر شما این موضوع بدیهی بیاید. اما نکته‌ای جالب در همین اثر وجود دارد. در مورد قیمت دلار، عرضه ارز (مثلا از فروش نفت) و تقاضا (مثلا برای واردات خودرو) قیمت را مشخص می‌کند. قیمت یورو اما معمولا به تابعیت از قیمت دلار کشف می‌شود.
بانک مرکزی اروپا
نهاد بانک مرکزی، نهادی قدرتمند است که می‌تواند سیاست‌های پولی و مالی را کنترل کند. این نهاد با اتخاذ سیاست‌های انقباضی یا انبساطی می‌تواند بر حجم نقدینگی، تورم، اشتغال و نرخ بهره تاثیر بگذارد.
در اولین نگاه به‌نظر می‌رسد واحد پول مشترک باعث می‌شود که کشورهای قدرتمندتر بار کشورهای ضعیف‌تر را به دوش بکشند. اما در سوی دیگر معادله، اقتصادهای ضعیف‌تر هستند که آسیب می‌بینند. چرا که تمام کشورها نیاز مشترک ندارند و نمی‌شود در برای تمام آن‌ها سیاست‌های مشابه در نظر گرفت. اما طبیعی است که نفوذ اقتصادهای قدرتمندتر بر یورو بیشتر از کشورهای ضعیف باشد.
به همین منظور در کنار بانک مرکزی اروپا ECB، بانک مرکزی کشورهای اروپایی NCBs هم به نشر یورو می‌پردازند. اسکناس‌های چاپ‌شده از سوی هرکدام از بانک‌های مرکزی هیچ تفاوت ظاهری‌ای با هم ندارند. بانک مرکزی اروپا در فرانکفورت بر این فرایند نظارت دارد.
ارزی برای ذخیره ارزی
تا پیش از معرفی یورو صندوق‌های ذخیره ارزی کشورها از دلار برای ذخیره ارز استفاده می‌کردند. 71% ذخیره ارزی جهان را دلار تشکیل می‌داد. مارک آلمان و ین ژاپن از دیگر واحدهای پول مرسوم برای ذخیره ارزی بودند.
بعد از معرفی یورو بازی تغییر کرد. این واحد پول به دومین واسطه برای ذخیره ارزش صادرات کشورها تبدیل شد.
از سوی دیگر ظهور اژدهای چینی هم در روند کاهش هژمونی دلار و تضعیف واحدهای دیگر مثل ین، فرانک و پوند بی‌تاثیر نبود.
اقتصاددان‌ها پیش‌بینی می‌کنند که در آینده اقتدار دلار به‌طور کامل از بین برود و یورو مبنای مبادلات جهانی شود، هرچند خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تحقق این پیش‌بینی را به تعویق می‌اندازد.
میخکوب ارزی به یورو
در حال حاضر 22 کشور خارج از اتحادیه واحد پول خود را به یورو میخکوب کرده‌اند:کشورهای آفریقایی عضو پیمان فرانک CFAدو کشور جزیره‌ای آفریقاییسه قلمرو فرانسوی در اقیانوس آرامبوسنی و هرز‌گوینبلغارستانمقدونیه
به غیر از وابستگی مستقیم این 22 کشور به قیمت یورو کشورهایی مثل مراکش بیشتر وزن ذخیره ارزی خود را به یورو داده‌اند. در ایران هم صحبت‌هایی مبنی بر جایگزینی یورو به‌جای دلار وجود دارد.
ممکن است فکر کنید ایران می‌تواند از این تغییر به‌عنوان یک اهرم برای امتیازگیری از اروپا استفاده کند. اما کشورهای اروپایی چندان از این‌که ارزش یورو بالا برود و صادرات برای کشورهای اروپایی دشوار شود استقبال نمی‌کنند. درنتیجه این تغییر بیشتر از اروپا، با تسهیل مبادلات ارزی به سود ایران خواهد بود.